مفهوم شهرسازی تاکتیکی+ بهترین نمونه‌ها در جهان
تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۸۰۴۱۶
امروزه شهرسازی تاکتیکی به یکی از محبوب‌ترین روش‌های طراحی شهری در جهان تبدیل شده است، زیرا با صرف کمترین هزینه و زحمت، بیشترین مزایا را برای مناطق شهری و ساکنان آنها به ارمغان می‌آورد.
به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، شهرسازی تاکتیکی رویکردی سریع، مقرون‌به‌صرفه و اقدام-محور است که می‌تواند تغییرات مثبت بی‌شماری را برای مناطق، شهرها و حومه‌ها به ارمغان بیاورد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بهره‌گیری از رویکردهای شهرسازی تاکتیکی طی دوران کرونا به اوج خود رسید چراکه مردم در اغلب شهرهای جهان به ایجاد تغییراتی کوتاه‌مدت در محل سکونت خود می‌پرداختند تا متأثر از محدودیت‌های سختگیرانه، نیازهای خود را در فاصله نزدیک به محل سکونت برآورده کنند. به عنوان مثال، بستن بسیاری از معابر شهری به روی خودروها و جایگزین کردن تردد از طریق پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، با هدف حفظ فاصله اجتماعی میان شهروندان از بهترین نمونه‌های شهرسازی تاکتیکی طی دوران کرونا به‌شمار می‌رود که اهمیت تردد سبز را بیش از پیش به تصویر کشید و همین امر، مدیران را به تأمل برای دائمی کردن چنین پروژه‌هایی در سراسر شهرهای خود سوق داد.
شهرسازی تاکتیکی در واکنش به نقص‌های موجود در طراحی شهری سنتی شکل گرفت و در ابتدای ظهور خود، ایجاد پلهای عابر پیاده و گسترش بزرگراه‌ها را به دنبال داشت. اگرچه این رویکرد، در ابتدا به شکل مداخلات موقت در شهرها پیاده شد، با این حال اثربخشی پروژه‌های حاصل از آن، مدیران را به دائمی کردن اجرای بسیاری از اقدامات تاکتیکی سوق داده است.
شهرسازی تاکتیکی نسبت به سایر روش‌های طراحی شهری از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار است و به همین دلیل، همه‌روزه بر تعداد شهروندانی افزوده می‌شود که از این روش برای بهبود وضعیت محل سکونت خود بهره می‌برند، ضمن اینکه مدیران نیز در تلاش هستند به طور گسترده فضاهای عمومی را به روش تاکتیکی ارتقا دهند.
شهرسازی تاکتیکی اعمال اقداماتی را در بر می‌گیرد که با سرعت بسیار بالایی قابل اجرا است و همین امر می‌تواند بسیاری از مشکلات شهری را در کمترین زمان ممکن بهبود ببخشد. علاوه بر این، امکان ایجاد بیشترین تغییرات با صرف کمترین هزینه ممکن وجود دارد و در نتیجه، حتی ساکنان یک منطقه می‌توانند با همکاری یکدیگر و سرمایه‌گذاری‌های کوچک به رفع مشکلات موجود در محل زندگی خود کمک کنند. از دیگر مزایای مهم شهرسازی تاکتیکی می‌توان به فراهم آوردن زمینه انجام آزمایشات مختلف برای طراحی شهری اشاره کرد زیرا در این روش، تغییرات اغلب در محدوده کوچکی اعمال می‌شود که اثربخشی آن می‌تواند مدیران را به اعمال استراتژی مورد نظر به طور گسترده در سراسر شهر سوق دهد.
شهرسازی تاکتیکی تاکنون باعث ایجاد تحولات چشمگیری در بسیاری از شهرهای جهان شده است که در ادامه به معرفی موفق‌ترین آنها می‌پردازیم.
طراحی شهرک‌های خودکفا در بارسلونامدیران بارسلونا در اسپانیا از طریق توسعه مناطقی خودکفا تلاش کرده‌اند مالکیت معابر شهری را از خودروها پس بگیرند و در اختیار شهروندان قرار دهند. در این راستا، شهر به مناطق کوچکی تبدیل شده است که هر یک از آنها دارای فضاهای سبز، پیاده‌راه‌ها، باغ‌ها و سایر مکان‌های عمومی است که عبور و مرور خودروها در آنها به ندرت انجام می‌شود. در این مناطق خودکفا، که در اسپانیا به "سوپربلاک" موسوم شده است، امکان رفع تمام نیازهای شهروندان در فاصله‌های نزدیک به محل سکونت خود فراهم آمده و همین امر، انجام امور روزمره را از طریق پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری ممکن کرده است. تردد وسایل نقلیه موتوری در اغلب خیابان‌های این مناطق ممنوع شده است که مدیران با همکاری گروهی از خلاقان از طریق رنگ‌آمیزی مرزهای ممنوعه، به آگاه‌سازی مردم شهر از نحوه مجاز تردد در هر مسیر پرداخته‌اند.
بارسلونا تنها شهر جهان در بهره‌گیری از شهرسازی تاکتیکی برای بازپس‌گیری مالکیت معابر از خودروها و افزایش فضا برای تردد سبز محسوب نمی‌شود؛ امروزه مدیران در بسیاری از شهرهای جهان نظیر میلان نیز از طریق پیاده‌سازی پروژه‌های کوچک و با صرف کمترین هزینه، زمینه را برای افزایش گرایش مردم به عبور و مرور از طریق پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری فراهم آورده‌اند. پروژه PIAZZE APERTE یکی از موفق‌ترین طرح‌های تاکتیکی شهر ایتالیایی محسوب می‌شود که در سال ۲۰۱۸ اجرا شد و تغییر کاربری ۳۸ میدان عمومی بدون استفاده و مناطق محروم را به دنبال داشت. در واقع، مدیران میلان با صرف کمترین هزینه و زحمت، میدان‌های بی‌شماری از شهر را از نو طراحی کردند و به عنوان مثال، از طریق نصب نیمکت‌ها و سایر مبلمان خیابانی، فضا را در آنها برای تردد وسایل نقلیه به حداقل رساندند. به لطف اجرای این رویکرد تاکتیکی، در حال حاضر از هر دو شهروند میلانی، یک نفر به فضای سبز یا میدان عمومی در ۱۵ دقیقه‌ای محل سکونت خود دسترسی دارد و همین امر نشاط شهروندان را نسبت به گذشته به‌طور قابل توجهی افزایش داده است.
تبدیل میدان تایمز در نیویورک آمریکا به پیاده‌راهی عظیم، یکی از بهترین نمونه‌های شهرسازی تاکتیکی جهان به‌حساب می‌آید که مانند الگویی برای بستن بسیاری از خیابان‌های سراسر دنیا به روی خودروها و ترویج تردد سبز در آنها عمل کرده است. میدان تایمز تا سال ۲۰۰۹ یکی از پرازدحام‌ترین و پرترافیک‌ترین فضاهای عمومی نیویورک محسوب می‌شد، اما از آن زمان به بعد تردد خودروها در آن ممنوع شده است و مردم با اطمینان خاطر کامل به عبور و مرور در این منطقه محبوب و بازدید از فروشگاه‌های مجلل سراسر آن می‌پردازند.
شهرهای هند در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات بزرگی شده است زیرا برنامه‌ریزان شهری و مقامات، زیرساخت‌های شهری را برای کاربردی‌تر شدن برای شهروندان بازطراحی کرده‌اند. سیستم‌های اشتراک دوچرخه عمومی در برخی از شهرهای هند، طراحی مجدد خیابان‌ها و فضاهای عمومی در بنگلور چند نمونه از شهرسازی تاکتیکی در این کشور هستند. احمدآباد، بمبئی، پونا و بوبانشوار نیز شهرهایی هستند که فضاهای آنها با تمرکز بر مردم و ایمنی آنها دوباره طراحی شده است.
منبع: ایمنا
کلیدواژه: شهرهای جهان کشورهای جهان کلانشهرهای جهان اقدامات شهرهای جهان بارسلونا میلان شهرسازی تاکتیکی نیویورک میدان تایمز اخبار جالب خواندنی ها اخبار خواندنی ها شهرداری اخبار شهری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق صرف کمترین هزینه شهرسازی تاکتیکی محل سکونت خود طریق پیاده طراحی شهری همین امر خیابان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۸۰۴۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خطوط قرمز بهترین شهرداران دنیا
شهرداران شهرهای مختلف کشورمان به‌ویژه شهردار پایتخت را می‌توان از روی دو خط‌کش جهانی شامل «خطوط قرمز بهترین شهرداران دنیا» و همچنین «مشخصات سبزترین شهرهای جهان»، محک زد و درباره کارنامه عملکرد آن قضاوت کرد. مطالعه‌ای که توسط تحلیل‌گر مجله «تجارت فردا» درباره دو دغدغه روز شهرداران موفق در کشورهای مختلف و راه چاره آنها برای حل مسائل شهری انجام شده است، نشان می‌دهد: در حال حاضر «پیامد‌های تاثیر مخرب شهروندان شهرهای بزرگ بر محیط زیست» و «چگونگی ارتقای رفاه شهری و کیفیت زندگی»، بحث‌های روز شهرداری‌ها و شهرداران برتر جهان است.
به گزارش دنیای اقتصاد، بر اساس نتایج یک نظرسنجی جهانی، ۸۷درصد شهرداران، چالش‌های آینده زندگی شهری را «آلودگی هوا» و «تغییرات اقلیمی» می‌دانند که منشأ آنها همین «نوع زندگی ساکنان شهرها و تاثیر مخرب آن بر شرایط طبیعی شهر» است. از همین رو، «شیفت مدیریت شهری به زیرساخت سبز و منابع تجدیدپذیر»، «گسترش اساسی حمل ونقل عمومی»، «مدیریت زباله» و «افزایش سرانه فضای سبز»، ۴ ماموریتی است که این شهرداران در قالب برنامه پنج‌ساله در نظر گرفته اند و برای تحقق آنها، «نقشه راه» ترسیم کرده اند.
«انحراف از تک تک این ماموریت ها»، خط قرمز شهرداران شده است. جزئیات این نقشه راه بیانگر آن است که در جایی همچون تهران، «مدیریت شهری» باید منابع محدود شهرداری را به جای صرف در «احداث پل و بزرگراه» که اثر مستقیم بر «تولید ذرات آلاینده هوا با تشویق به استفاده بیشتر از خودروی شخصی» دارد، وارد مسیر «گسترش پارک و فضای سبز» و «پاک کردن پایتخت از آلودگی و پسماند» کند. سبزترین شهرهای جهان شامل اسلو، استکهلم و کپنهاگ در قالب این نقشه راه، «برنامه مقداری (کمی) برای کاهش آلودگی و حمل ونقل عمومی و پاک» دارند که طی دو تا سه دهه آینده، قصد «هدف زنی» آنها را دارند.
زمین بازی «زندگی شهری» تغییر میکندبر اساس نتایج این مطالعه –که با عنوان «نجات از مارپیچ مرگ» در شماره هفته جاری «تجارت فردا» منتشر شده است- شیفت شهرداران موفق دنیا به زیرساخت سبز، زمین بازی «زندگی شهری» را از «تقابل شهروندان با طبیعت» به «استفاده از عناصر طبیعی در زندگی شهری» تغییر می‌دهد. زیرساخت‌های سبز برای شهرها و جوامع، بازی را تغییر می‌دهد. همه چیز در مورد استفاده از طبیعت برای بهتر کردن مناطق شهری برای همه است. به جای ساختن اشیا به روش معمول، زیرساخت‌های سبز به دنیای طبیعی متوسل می‌شوند تا روشی پایدار و سبزتر برای زندگی ایجاد کنند.
این موضوع فقط برای محیط‌زیست خوب نیست؛ برای ما هم خوب است، زیرا با افزودن «طبیعت» بیشتر به شهرهایمان، می‌توانیم با مسائلی مانند آلودگی و تغییرات آب وهوایی مقابله کرده، محله هایمان را دلپذیرتر کنیم و کیفیت کلی زندگی مان را افزایش دهیم. در دنیایی که شهرها بزرگ‌تر می‌شوند و ما نگران سیاره خود هستیم، زیرساخت‌های سبز مانند نقشه راهی برای آینده‌ای روشن‌تر و مرفه‌تر است. زیرساخت سبز (GI) با افزایش پایداری محیطی، بهبود رفاه جامعه و ایجاد شهرهای قابل زندگی‌تر از طریق ادغام عناصر طبیعی مانند پارک‌ها و فضاهای سبز در مناظر شهری، نقش مهمی در برنامه ریزی شهری ایفا می‌کند. این امر به کاهش اثرات نامطلوب شهرنشینی، حمایت از تنوع زیستی، ترویج فراگیری اجتماعی و کمک به تاب آوری و کیفیت کلی زندگی شهری، کمک می‌کند.
طبق یک مطالعه در سال ۲۰۱۸، زیرساخت سبز شهری، ترکیبی خلاقانه از ساختار‌های طبیعی و مصنوعی است که برای دستیابی به اهداف خاصی از تاب آوری (مدیریت سیل/خشکسالی، بهداشت عمومی و...) با حمایت گسترده عمومی و توجه به اصل فناوری مناسب در نظر گرفته شده است. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سبز در مناطق شهری، مزایای زیست محیطی قابل‌توجهی ارائه می‌دهد که آن را به یک استراتژی ارزشمند برای برنامه ریزی شهری پایدار و تاب آور تبدیل می‌کند. نخست، پروژه‌های GI مانند روسازی‌های نفوذپذیر و بام‌های سبز، می‌توانند به طور موثر آب ناشی از توفان را با جذب و فیلتر کردن آب باران مدیریت کنند. این امر خطر سیل را کاهش می‌دهد، از آلودگی آب جلوگیری کرده و به حفظ سلامت اکوسیستم‌های آبی کمک می‌کند.
دوم، ابتکارات GI فضاهای سبز بیشتری را به شهرها معرفی می‌کند و تنوع زیستی شهری را با ایجاد زیستگاه برای گونه‌های مختلف ارتقا می‌دهد. این امر از تلاش‌های حفاظت از حیات وحش شهری حمایت می‌کند و تعادل اکولوژیک کلی را افزایش می‌دهد. سوم، GI با کاهش اثر جزیره گرمایی شهری به انعطاف پذیری آب وهوا کمک می‌کند.
وجود زیرساخت‌های سبز باعث ایجاد سایه و اثرات خنک کننده، کاهش مصرف انرژی برای تهویه مطبوع و بهبود کلی آسایش آب وهوای شهری می‌شود. با فراهم کردن دسترسی ساکنان شهری به فضاهای سبز، پارک‌ها و محیط‌های طبیعی می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت روان داشته باشد. این مناطق سبزِ در دسترس می‌تواند به کاهش احساس استرس، اضطراب و افسردگی در میان ساکنان شهری کمک کند. زیرساخت‌های سبز با ارائه فرصت‌هایی برای فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، دویدن و فعالیت‌های تفریحی در فضاهای شهری، سلامت فیزیکی را ارتقا می‌دهد.
این فعالیت‌ها به کاهش نرخ چاقی و مشکلات مربوط به سلامت کمک می‌کنند. همچنین زیرساخت‌های سبز نقش مهمی در ایجاد مناطق اشتراکی ایفا می‌کنند که در آن ساکنان می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند، اجتماعی شوند و پیوند‌های اجتماعی قوی تری برقرار کنند. این فضاهای اشتراکی اغلب به عنوان مکان‌هایی برای گردهمایی ها، رویداد‌ها و فعالیت‌های محله‌ای عمل کرده و حس وحدت و پیوستگی را در میان ساکنان شهری تقویت می‌کنند. با ایجاد سایه و عایق برای ساختمان ها، مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. این به معنای صرفه جویی در هزینه در قبوض آب و برق است. ضمن آنکه، زیرساخت سبز به سلامت عمومی بهتر منجر می‌شود که به معنای کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی برای افراد و دولت هاست.
محیط‌های سبز شهری بازدیدکنندگان را جذب می‌کند و به نفع مشاغل محلی و اقتصاد است. بر اساس یک نظرسنجی جهانی، مدیران شهرها و شهروندان توافق دارند که تغییرات آب وهوایی و آلودگی، از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که شهرها در سطح جهان با آن روبه رو هستند.
گزارش مرکز بینش‌های دولتی دیلویت بر اساس نظرسنجی از ۲۰۰ مدیر شهر و ۲هزار شهروند در سطح جهان، نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی و آلودگی، از سوی هر دو گروه پاسخ دهندگان، به عنوان مهم‌ترین مسائل شهرها در نظر گرفته می‌شوند. مدیران شهرهای مورد بررسی نشان می‌دهند که قصد دارند انعطاف پذیری زیست محیطی را در درجه اول در مناطق متاثر از آلودگی، سیل و کمبود آب بهبود ببخشند. بسیاری از شهروندان مورد بررسی می‌گویند، از دولت‌های محلی خود می‌خواهند که پایداری زیرساخت‌های حیاتی و حمل ونقل را بهبود ببخشند.
اکثر سیاستگذاران مورد بررسی می‌گویند که برنامه‌های تاب آوری محیطی را در اولویت قرار داده اند و ۸۷درصد آنها آلودگی هوا، صدا و آب را به عنوان نگرانی اصلی ذکر کرده اند. بسیاری از مدیران شهرها می‌گویند که در طول ۵ سال آینده، هدف شهرهای آنها اتخاذ شیوه‌های حاکمیتی برای بهبود پایداری محیطی است.
بهترین‌های مدیریت شهری در جهانشهرهای پایدار شهرهایی هستند که رفاه شهروندان خود را در اولویت قرار می‌دهند و در عین حال تاثیر آنها را بر محیط‌زیست به حداقل می‌رسانند. آنها این کار را با اجرای شیوه‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، حمل ونقل عمومی، مدیریت زباله و فضای سبز انجام می‌دهند. با بحث در مورد شهرهای پایدار، می‌توانیم از نمونه‌های موفق درس بگیریم و برای ایجاد آینده‌ای بهتر تلاش کنیم. شهرهای پایدار شهرهایی هستند که نیازهای زمان حال را بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای برآوردن نیازهای خود برآورده می‌کنند. بر اساس گزارشی در سال ۲۰۲۳، سبزترین شهرهای دنیا به ترتیب عبارتند از: اسلو، رِیکیاویک، سان‌فرانسیسکو، استکهلم، کپنهاگ، هلسینکی، سیدنی، ونکوور و ادینبورگ. در زیر، به سه مورد از پایدارترین شهرهای جهان اشاره خواهیم کرد:
اسلو، نروژ: اسلو با اختلاف سبزترین شهر روی زمین است. ۷۲.۵درصد از پایتخت نروژ با فضای سبز یا ساختمان‌های دوستدار محیط‌زیست پوشیده شده و متعهد شده است تا سال ۲۰۳۰ انتشار کربن خود را تا ۹۵درصد کاهش دهد. حمل ونقل عمومی اسلو عالی است، هوای آن از تمیزترین هوا‌های جهان است و ۸۱.۸درصد از انرژی‌های تجدیدپذیر بهره می‌برد. این به آن معناست که شهری که بیشترین تراکم خودروهای الکتریکی را دارد، می‌تواند آنها را تا حد زیادی با نیروی سبز حرکت دهد. اسلو همچنین از یک برنامه ملی برای کاهش آلودگی پلاستیکی سود می‌برد، به این معنی که نروژ اکنون سالانه ۹۷درصد از بطری‌های پلاستیکی خود را بازیافت می‌کند.
استکهلم، سوئد: استکهلم، یک نمونه درخشان از آنچه یک شهر پایدار می‌تواند به دست آورد، است. این شهر با هدف اینکه تا سال ۲۰۴۰ بدون سوخت فسیلی شود، گام‌های بزرگی در زمینه کاهش ردپای کربن خود برداشته است. یکی از راه‌هایی که به این هدف دست یافته، سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی باد و خورشید است. استکهلم همچنین دارای یک سیستم حمل ونقل عمومی چشمگیر است که مردم را تشویق می‌کند ماشین‌های خود را در خانه بگذارند. این شهر، شبکه گسترده‌ای از اتوبوس ها، قطار‌ها و تراموا‌ها و حتی ناوگان اتوبوس‌های برقی دارد. علاوه بر این، استکهلم دوچرخه سواری در شهر را با بیش از ۷۶۰ کیلومتر مسیر دوچرخه برای ساکنان و بازدیدکنندگان آسان کرده است.
کپنهاگ، دانمارک: کپنهاگ نیز نمونه‌ای درخشان از یک شهر پایدار است. این شهر گام‌های مهمی در جهت ترویج دوچرخه سواری به عنوان وسیله حمل ونقل برداشته است. در واقع، بیش از ۶۲درصد از ساکنان کپنهاگ به لطف شبکه گسترده مسیر‌های دوچرخه سواری و سیاست‌های دوستدار دوچرخه، هر روز دوچرخه سواری به محل کار یا مدرسه را انتخاب می‌کنند. این امر نه تنها انتشار کربن را کاهش داده، بلکه سلامت عمومی را با تشویق به فعالیت بدنی بهبود بخشیده است.
شهرداران این شهر علاوه بر ترویج دوچرخه سواری، استراتژی‌های نوآورانه مدیریت زباله را نیز اجرا کرده اند. این شهر هدف خود را این طور تعیین کرده که تا سال ۲۰۲۵ کاملا کربن خنثی شود و در حال حاضر پیشرفت چشمگیری در راستای این هدف داشته است. به عنوان مثال، سیستم گرمایش منطقه‌ای را اجرا کرده که از گرمای اتلاف نیروگاه‌ها برای گرم کردن خانه‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌کند و نیاز به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد. کپنهاگ همچنین یک برنامه بازیافت موفق را اجرا کرده است که طی آن، بیش از ۵۰درصد از کل زباله‌ها بازیافت می‌شود.
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور پس از نوبت اول کنکور سراسری ابلاغ می‌شود